کاوش موضوع نرسه

نَرْسه (به پارسی میانه: 𐭭𐭥𐭮𐭧𐭩) یا نرسیِ شاپور در شاهنامه یا نرسی، پسر شاپور یکم و گوردزاد، هفتمین شاهنشاه ایران و انیران از خاندان ساسان در ایران‌شهر بود که از سال ۲۹۳ تا ۳۰۲ میلادی پادشاهی کرد. همزمان با دوره پادشاهی شاپور، نرسه به‌عنوان شاهزاده ساسانی، حاکم ایالت‌های سکستان، سند و توران شد که پس از به سلطنت رسیدن برادرش هرمز یکم توانست عنوان و مقام جانشینی ارمنستان را به‌دست آورد. بعد از به سلطنت رسیدن برادر دیگرش بهرام یکم با حمایت کرتیر موبد موبدان، بهرام یکم برای جلب رضایت نرسه وی را به عنوان پادشاه ارمنستان به رسمیت شناخت و به وی مقام «شاه بزرگ ارمنستان» که ولیعهد و میراث‌دار قطعی حکومت به‌شمار می‌رفت را اعطا کرد. با این وجود بارها توسط برادرش بهرام یکم (۲۷۳–۲۷۶) از جایگاه پادشاهی دور ماند. با این حال بهرام پس از مدتی فرزندش، بهرام دوم (۲۷۶–۲۹۳) را به‌عنوان جانشین خود انتخاب کرد و همچنان برای دور کردن نرسه از قدرت، وی را به‌عنوان شاه ارمنستان ابقا کرد. در این دوره بود که قدرت و نفوذ کرتیر موبد زرتشتی، در دوران سلطنت بهرام دوم زیاد شد و به مرور به جایی رسید که شاه وی را عنوان نجات دهندهٔ روحانی بهرام (بخت روان ورهران) لقب داد و به وی اختیارات و مقام‌های والایی اعطا نمود به‌نحوی که وی نه تنها متولی معبد آناهیتا در استخر شد بلکه در زمرهٔ بزرگان کشور هم درآمد و رئیس دادگاه عالی مملکت گردید. با این حال نرسه دعوی پادشاهی خود را در اواخر پادشاهی بهرام دوم آغاز کرد و به مرور کسانی از نجبا را که از دار و دستهٔ کرتیر و از سیاست بهرام دوم، ناراضی بودند، گرد خود جمع آورد. بهرام دوم در پایان پادشاهی خود، با شورش نرسه مواجه گشت با این حال زمانی که نرسه هنگام آغاز شورش و سکه زدن به نام خود بود، بهرام درگذشت. پس از مرگ بهرام، کرتیر موبد، پسر وی، یعنی بهرام سوم (سکانشاه) را به جای او بر تخت سلطنت نشاند. اما بهرام نتوانست سلطنت را برای خود حفظ کند؛ چراکه در همین زمان مخالفت‌هایی با شاهنشاهی وی شکل گرفت که بهرام نتوانست به آن‌ها پاسخ دهد بنابراین نرسه که دیگر مدعی حکومت بود، توانست مخالفان بهرام سوم را گرد خود جمع کند؛ بدینگونه بهرام سوم پس از چند ماه از سلطنت برکنار شد تا نرسه در سال ۲۹۳ میلادی به عنوان شاهنشاه ایران انتخاب شود. نرسه پس از رسیدن به سلطنت، دستور داد تا ویژگی‌های تاج‌گذاری و پادشاهی وی را بر تخته سنگ نقش رستم کنده‌کاری کنند و این همان نقش معروف است؛ یعنی پادشاه، حلقه نواردار را که نشان پادشاهی است، از دست اهورامزدا می‌گیرد. همچنین وی دستور داد در پایکولی نقش برجستهٔ دیگر از وی حک کنند. وی پس از رسیدن به قدرت، تمامی مخالفان و حامیان بهرام سوم را سرکوب کرد و به قتل رساند که در این دوره قدرت موبد کرتیر نیز به پایان رسید. با کاهش قدرت موبدان، نرسه همانند پدرش به سیاست مدارای دینی به ویژه نسبت به مانویان روی آورد. با اینکه وی در برخورد با رومیان بر سر مسئله ارمنستان، در نبرد ساتالا از گالریوس، فرمانده رومی، شکست خورد تا با اسیر شدن خانواده‌اش مجبور به پذیرش عهدنامه نصیبین شود. به سبب این شکست سخت، وی پس از مدتی از مقام سلطنت استعفا داد تا پسرش هرمز دوم به جای وی به سلطنت برسد. سرانجام وی در سال ۳۰۲ میلادی درگذشت.... بیشتر در ویکی پدیا